Τσουκνίδα, ο ταπεινός θησαυρός

Η τσουκνίδα, το ζιζάνιο που όλοι ξεριζώνουν όταν το βρουν στον κήπο τους, είχε χαρακτηριστεί, πριν 2500 χιλιάδες χρόνια, από τον Ιπποκράτη ως «πανάκεια».  Την είχε εντάξει στα φυτά που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για όλες τις ασθένειες. Σε ειδική συγγραφή βιβλίων με βάση τα βότανα και τα οφέλη τους, ανέφερε 60 διαφορετικές φυσικές θεραπείες για διάφορες ασθένειες με βάση το φυτό αυτό, ενώ ο Γαληνός την συνιστούσε ως διουρητικό και καθαρτικό.

Καταγωγή της τσουκνίδας

Ευρωπαία στην καταγωγή, η τσουκνίδα ανήκει στο γένος φυτών Urtica της οικογένειας Urticaceae. Το όνομα τους προέρχεται από το λατινικό ουσιαστικό uro που σημαίνει κάψιμο, ακριβώς λόγω του τσουξίματος που προκαλεί όταν έρχεται σε επαφή με το δέρμα. Υπάρχουν περισσότερα από 500 είδη σε όλο τον κόσμο, στην Ελλάδα όμως ευδοκιμεί ιδιαίτερα λόγω του κλίματος και της χλωρίδας της χώρας μας. Ευδοκιμεί και σε άλλες πολλές χώρες, όπως στις Ηνωμένες Πολιτείες και στον Καναδά.

Ιστορία της τσουκνίδας

Στη Δανία βρέθηκε ένας ιστός τσουκνίδας σε τάφο που χρονολογείται από την Εποχή του Χαλκού, ενώ φαίνεται ότι στη νεολιθική εποχή έχει χρησιμοποιηθεί για την δημιουργία χορδών. Στην Ιταλία και αργότερα στην Σκωτία χρησιμοποιήθηκε στην κλωστοϋφαντουργία για την κατασκευή των πιο ανθεκτικών υφασμάτων. Χώρες της Ευρώπης και η Αμερική χρησιμοποιούσαν τις ίνες της τσουκνίδας για την κατασκευή διχτυών αλιείας. Κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου η Γερμανία και η Αυστρία χρησιμοποίησαν τις ίνες της τσουκνίδας ως υποκατάστατο του βαμβακιού για τις στρατιωτικές στολές τους. Οι Ινδιάνοι χρησιμοποιούσαν την τσουκνίδα για την θεραπεία της ακμής, της διάρροια και για τις λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος.

Θεραπευτικές ιδιότητες της τσουκνίδας

Η τσουκνίδα είναι πλούσια σε μεταλλικά άλατα, ασβέστιο, χαλκό, χλώριο, κάλιο, πυρίτιο, νάτριο και σίδηρο. Το είδος που απαντάται στην χώρα μας θεωρείται εξαιρετικό και λειτουργεί εξαιρετικά σαν σύμμαχος κατά πολλών ασθενειών. Έχει στυπτικές, διουρητικές και τονωτικές ιδιότητες, καθαρίζει τον οργανισμό από τις τοξίνες, ελέγχει τις αιμορραγίες, αυξάνει την αιμογλομπίνη, ελέγχει τα ερυθρά αιμοσφαίρια και τις πηκτικές ουσίες του αίματος, και σαν ρόφημα μπορεί να κατεβάσει την πίεση αλλά και το σάκχαρο στο αίμα.

• Είναι πλούσια σε βιταμίνες A, C, E, Κ, θειαμίνη, ριβοφλαβίνη, φυλλικό οξύ.
• Επίσης είναι πλούσια σε καλά λιπαρά οξέα.
• Προσδίδει στον οργανισμό ασβέστιο.
• Περιέχει ομάδα ισχυρών αντιοξειδωτικών ουσιών, τα φλαβονοειδή.
• Περιέχει φυτικό σίδηρο.
•  Περιέχει πολλά ιχνοστοιχεία όπως κάλιο, μαγνήσιο, μαγγάνιο, φώσφορο, σελήνιο και ψευδάργυρο, σε αρκετά μεγάλες συγκεντρώσεις.
• Περιέχει επίσης και πολλά φυτοχημικά στοιχεία όπως το λυκοπένιο, β-καροτένιο, καφεϊκό οξύ, μηλικό οξύ, οξικό οξύ  και βεταΐνη, ουσίες με ισχυρή αντιοξειδωτική δράση έναντι της δημιουργίας ελεύθερων ριζών.
• Η απουσία οξαλικού οξέος και οξαλικών αλάτων στο φυτό αυτό, βοηθά στην απορρόφηση ακόμα περισσότερης ποσότητας σιδήρου από τον οργανισμό, κάτι που δεν συμβαίνει με όλα τα λαχανικά που περιέχουν φυτικό σίδηρο, με αποτέλεσμα να τα τρώμε αλλά να μην απορροφούμε τον σίδηρο τους.
• Επιπλέον, έχει μεγάλη περιεκτικότητα σε βιταμίνη C που βοηθά ακόμα περισσότερο στην ολική απορρόφηση του σιδήρου από τον οργανισμό.
• Η περιεκτικότητα της σε σεκρετίνη, διεγείρει το πάγκρεας για την παραγωγή ινσουλίνης βοηθώντας  στη διατήρηση της ευγλυκαιμίας στους διαβητικούς.
• Η ισταμίνη που περιέχει, προσφέρει ισχυρή αντιφλεγμονώδη δράση στα παρασκευάσματα και τα καταπλάσματα από το φυτό αυτό, ικανή να ανακουφίσει συμπτώματα φλεγμονών.

Χρήσεις της τσουκνίδας

Όλα τα μέρη του φυτού μπορούν να χρησιμοποιηθούν, ανάλογα με την περίπτωση. Τα φύλλα, οι μίσχοι και η ρίζα της μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως αφεψήματα, για την παρασκευή τσάι, βάμματος ή καταπλασμάτων.  Μπορεί όμως και να καταναλωθεί ως χορταρικό σε πολλές συνταγές και παρασκευές στην κουζίνα μας. Στην επόμενη ανάρτηση θα σας έχω μια εύκολη και πολύ νόστιμη συνταγή που μπορείτε να φτιάξετε όλοι.

Εσωτερικά η τσουκνίδα χρησιμοποιείται για τη θεραπεία της υψηλής αρτηριακής πίεσης,  της συμφορητικής καρδιακής ανεπάρκειας, του αλτσχάιμερ, της αρθρίτιδας, του άσθματος, των λοιμώξεων της ουροδόχου κύστης, της βρογχίτιδας, της θυλακίτιδας, της ουλίτιδας, της ουρικής αρθρίτιδας, της κνίδωσης, της λαρυγγίτιδας, της σκλήρυνσης κατά πλάκας, του θυρεοειδούς, των αιμορροΐδων, της νεαυραλγίας, των παθήσεων του δέρματος, της ισχυαλγίας, της ιγμορίτιδας, της αλλεργικής ρινίτιδας, των αιμορροϊδων, του έλκους, της φλεγμονής του εντέρου του προστάτης, της τενοντίτιδας, των πέτρων στα νεφρά, των παθήσεων του παγκρέατος, του ήπατος, των εντέρων και της χοληδόχου κύστης.

Εξωτερικά είναι ένα από τα καλύτερα βότανα για την θεραπεία της λιπαρότητας των μαλλιών και της πιτυρίδας.

Στην αγορά την βρίσκουμε φρέσκια ή αποξηραμένη (ρίζα, φύλλα).

ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΗΣΗ: Οι φρέσκιες τσουκνίδες πρέπει πάντα να πιάνονται με γάντια, λόγω του κεντριού που έχουν τα φύλλα τους. Ποτέ μην τη χρησιμοποιείτε νωπή, όταν τη βάζετε στο σώμα σας. Μόλις ζεματιστεί σε βραστό νερό παύει να τσιμπάει.

Αν πάλι την αγγίξετε και σας προκαλέσει εξάνθημα ή φαγούρα, για να ανακουφιστείτε, τρίψτε το δέρμα σας δυνατά με λίγο ξύδι, ή, με ένα κρεμμύδι κομμένο στη μέση, ή με φύλλα από δενδρολίβανο, ή τέλος, με μολόχα ή οποία φυτρώνει πάντα δίπλα στις τσουκνίδες.

Τσουκνίδα και παρενέργειες

Είναι πολλοί αυτοί που υποστηρίζουν πως η τσουκνίδα δεν προκαλεί παρενέργειες. Πολλοί ειδικοί, πάντως, συμβουλεύουν να μην καταναλώνεται τσουκνίδα από τις εγκύους, γιατί είναι πιθανό να τους προκαλέσει συσπάσεις της μήτρας και αποβολή. Πρέπει, επίσης, να αποφεύγετε και από θηλάζουσες μητέρες.

Επιπλέον, οι διαβητικοί θα πρέπει να είναι πολύ προσεκτικοί με την χρήση της και να μετρούν σχολαστικά την τιμή του σακχάρου τους, εφόσον η τσουκνίδα (τα υπέργεια μέρη της) μειώνει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα.

Το ίδιο ισχύει για τους υποτασικούς, μια και η τσουκνίδα ρίχνει την πίεση, και για τους νεφροπαθείς γιατί αυξάνει την ούρηση.

Η τσουκνίδα έχει, όπως και η ασπιρίνη αντιπηκτικές ιδιότητες και θα πρέπει να καταναλώνεται με προσοχή από ανθρώπους με αντίστοιχες ασθένειες.

Σημείωση: Οι ιδέες και πληροφορίες που παρουσιάζονται σε αυτό το μπλογκ έχουν ενημερωτικό σκοπό και σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να αντικαταστήσουν τη συμβουλή κάποιου ειδικού σε θέματα διατροφής και υγείας. Προτού ξεκινήσεις κάποιο πρόγραμμα διατροφής ή άθλησης, ή προτού εντάξεις κάποια ιδιαίτερη τροφή στο καθημερινό σου διαιτολόγιο, μίλησε με έναν ειδικό, γιατρό ή διαιτολόγο. Ιδίως αν πάσχεις από κάποια σοβαρή πάθηση.

 

Πηγές:

http://www.iatropedia.gr/ygeia/i-agnosti-tsouknida-ke-i-therapeftikes-tis-idiotites/28165/

http://www.webmd.com/vitamins-supplements/ingredientmono-664-stinging%20nettle.aspx?activeingredientid=664&activeingredientname=stinging%20nettle

http://www.diaitologia.gr/tsouknida/

http://www.livestrong.com/article/440537-nettle-tea-benefits-and-warnings/