Κολοκύθα, το πορτοκαλί του φθινοπώρου

Η κολοκύθα, που όλοι την έχουμε συνδυάσει με το Halloween παρόλο που δεν το γιορτάζουμε στην Ελλάδα, είναι ένα τρόφιμο με πολύ υψηλή διατροφική αξία.  Αυτό σημαίνει πως είναι πολύ πλούσιο σε βιταμίνες, μεταλλικά στοιχεία και άλλα θρεπτικά συστατικά, αλλά πολύ φτωχό σε θερμίδες.  Είτε πρόκειται για την σάρκα της, είτε για τους σπόρους της, η κολοκύθα προσφέρει σημαντικά οφέλη στην υγεία μας. Eίναι μία από τις τροφές  που συνιστώνται από τους διαιτολόγους για την μείωση της χοληστερόλης και σε προγράμματα μείωσης του βάρους.

Διατροφική αξία της κολοκύθας

Ενδεικτικά, ένα φλυτζάνι μαγειρεμένη σάρκα κολοκύθας, χωρίς αλάτι, περιέχει 1.76 γρ. πρωτεΐνης, 0.17 γρ. λιπαρών, 0 γρ. χοληστερόλης και 12 γρ. υδατανθράκων (εκ των οποίων 2.7 γρ. φυτικές ίνες και 5.1 γρ. σάκχαρα). Η κατανάλωση μιας τέτοιας ποσότητας μαγειρεμένης κολοκύθας μας προσφέρει περισσότερο από το 100% των ημερήσιων αναγκών του οργανισμού σε βιταμίνη Α, το 20% σε βιταμίνη C, το 10% σε βιταμίνη Ε, ριβοφλαβίνη, κάλιο, χαλκό και μαγγάνιο,  και τουλάχιστον το 5 % σε θιαμίνη, βιταμίνη B6, φολικό οξύ, παντοθενικό οξύ, νιασίνη, σίδηρο, μαγνήσιο και φώσφορο. Ζαλιστήκατε? Ας τα δούμε αναλυτικά:

Ευεργετικές ιδιότητες της κολοκύθας

Η κολοκύθα είναι μια από τις πιο σημαντικές πηγές β-καροτένιο, ένα ισχυρό αντιοξειδωτικό το οποίο μετατρέπεται από τον οργανισμό μας σε βιταμίνη Α. Σε αυτό οφείλεται και το έντονο πορτοκαλί χρώμα σε κάποια φρούτα και λαχανικά. Η κατανάλωση τροφών πλούσιων σε β-καροτένιο μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο ορισμένων μορφών καρκίνου (ιδιαιτέρως συνδέεται με τον καρκίνο του προστάτη και του παχέως εντέρου), να προστατέψει από το άσθμα και την καρδιακή νόσο, και να επιβραδύνει τον εκφυλισμό και την γήρανση του οργανισμού. 

Το β-καροτένιο που βρίσκεται στους σπόρους και τη σάρκα της κολοκύθας, έχει αντιοξειδωτικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες. Η τακτική κατανάλωση κολοκύθας, φαίνεται να προστατεύει από φλεγμονή στις αρθρώσεις και αρθρίτιδα, παρέχουντας άμεση ανακούφιση στη φλεγμονή.

Στην σωστή λειτουργία της καρδιάς συνεισφέρουν, επίσης, οι φυτικές ίνες, η βιταμίνη C, και το κάλιο που περιέχονται σε μεγάλες ποσότητες στην κολοκύθα. Η επαρκής πρόσληψη καλίου συμβάλει στην θεραπεία της υπέρτασης, στην μείωση του κινδύνου εγκεφαλικού επεισοδίου, στην προστασία εναντίον της απώλειας μυϊκής μάζας, στην διατήρηση της οστικής πυκνότητας και στην μείωση στο σχηματισμό πέτρας του νεφρού. Επιπλέον, βοηθά στην αποκατάσταση της ισορροπίας των ηλεκτρολυτών στον οργανισμό μας, μετά από βαριά προπόνηση και βοηθά στην καλή λειτουργία των μυών.

Οι αντιοξειδωτικές βιταμίνες C και Ε, καθώς και το β-καροτένιο, φαίνεται να έχουν ευεργετική δράση στην υγεία των ματιών και να προλαμβάνουν τυχόν εκφυλιστική φθορά (π.χ. ωχρά κηλίδα). Την ίδια δράση έχει και η ζεαξανθίνη, ένα φυσικό αντιοξειδωτικό.

Η βιταμίνη Α, που περιέχεται σε μεγάλη ποσότητα στην κολοκύθα, είναι απαραίτητη κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης και του θηλασμού για την σύνθεση των ορμονών του εμβρύου.

Τροφές σαν την κολοκύθα, που περιέχουν υψηλή περιεκτικότητα σε βιταμίνη C και β-καροτένιο, δρουν σαν ασπίδα στο ανοσοποιητικό μας σύστημα.

Οι φυτικές ίνες που περιέχονται στην κολοκύθα βοηθούν στην αποβολή μέρους της χοληστερίνης από τον οργανισμό, αλλά και στην αντιμετώπιση της χρόνιας δυσκοιλιότητας αυξάνοντας την κινητικότητα του εντέρου. Η υψηλή ποσότητα ινών βοηθά επίσης στην μείωση της LDL (κακής) χοληστερόλης στο αίμα και στη ρύθμιση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα.

Η κατανάλωση κολοκύθας είναι ιδιαιτέρα ευεργετική για όσους υποφέρουν από γαστρικά προβλήματα, γιατί μειώνει την οξύτητα των υγρών του στομάχου.

Για τους σπόρους της κολοκύθας έχω αφιερώσει ένα ολόκληρο άρθρο, το οποίο μπορείτε να διαβάσετε εδώ. Επίσης, τους έχω αναφέρει και στο άρθρο 12 Τροφές που καταπoλεμούν το Στρες. Πρόκειται για διατροφικό θησαυρό!

Επιλογή, αποθήκευση και χρήσεις

Την κολοκύθα θα τη βρείτε σε διάφορα σχήματα (μεγάλη στρογγυλή, σε σχήμα κουδουνιού) από τα τέλη Αυγούστου μέχρι το Μάρτιο, ωστόσο η καλύτερη εποχή ωρίμανσής της είναι από τον Οκτώβριο μέχρι το Νοέμβριο.  Υπάρχουν όμως και κάποιες καλοκαιρινές ποικιλίες. Επιλέξτε ώριμη κολοκύθα που βγάζει ένα ήχο σαν ξύλο όταν την χτυπάτε.  Θα πρέπει να είναι βαριά και να μην έχει «τσαλακωμένη» επιφάνεια, κοψίματα ή μώλωπες.

Αποθηκεύετε για πολλές εβδομάδες (έως και μήνες)  σε καλά αεριζόμενο χώρο, σε θερμοκρασία δωματίου. Οι αρχαίοι κινέζοι, μάλιστα, χρησιμοποιούσαν το κέλυφός της ως μέρος αποθήκευσης των φαρμάκων και των βοτάνων. Τα κομμένα κομμάτια της μπορούν να διατηρηθούν στο ψυγείο για μερικές ημέρες ή στην κατάψυξη.

Πλύντε την καλά με τρεχούμενο νερό για να απομακρύνετε βρωμιά, χώμα και υπολλείματα από εντομοκτόνα / μυκητοκτόνα. Κόψτε το κοτσάνι και μετά κόψτε την κολοκύθα σε δύο μέρη. Αφαιρέστε τις ίνες και τους σπόρους και κόψτε την σάρκα της σε κομμάτια, στο επιθυμητό μέγεθος.

Τους σπόρους μην τους πετάτε! Είναι το πιο υγιεινό σνακ. Ξεπλύντε τους καλά ώστε να φύγουν οι ίνες του φρούτου, στεγνώστε τους καλά πάνω σε μια πετσέτα και είναι έτοιμοι. Έτσι φρέσκοι, μπορούν να φαγωθούν και ολόκληροι, με τη φλούδα. Σύντομα θα δούμε ένα γρήγορο και εύκολο τρόπο να τους αξιοποιήσετε.

Η σάρκα της κολοκύθας μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε πληθώρα νόστιμων συνταγών. Θα δούμε μαζί πολλές τέτοιες συνταγές σιγά σιγά. Το μαγείρεμα στον ατμό, όμως, μας δίνει τη μέγιστη θρεπτική αξία της.

Τα μπαχαρικά που της ταιριάζουν είναι το μοσχοκάρυδο, η κανέλα, το κύμινο, η πάπρικα, το κόλιαντρο και το τζίντζερ.

Σημείωση: Οι ιδέες και πληροφορίες που παρουσιάζονται σε αυτό το μπλογκ έχουν ενημερωτικό σκοπό και σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να αντικαταστήσουν τη συμβουλή κάποιου ειδικού σε θέματα διατροφής και υγείας. Προτού ξεκινήσεις κάποιο πρόγραμμα διατροφής ή άθλησης, ή προτού εντάξεις κάποια ιδιαίτερη τροφή στο καθημερινό σου διαιτολόγιο, μίλησε με έναν ειδικό, γιατρό ή διαιτολόγο.Ιδίως αν πάσχεις από κάποια σοβαρή πάθηση.

ΥΓ. Πρόσφατα δημοσιεύθηκε μια συνέντευξή μου στο ηλεκτρονικό περιοδικό Cracked.gr. Μπορείτε να την διαβάσετε εδώ.  🙂

 

Πηγές:

http://www.medicalnewstoday.com/articles/279610.php

http://www.nutrition-and-you.com/pumpkin.html

http://www.vita.gr/diatrofi/article/10232/poios-agnoei-thn-kolokytha/

http://www.clickatlife.gr/your-life/story/11456/i-diatrofiki-aksia-tis-kolokuthas

http://www.huffingtonpost.com/2014/09/04/pumpkin-health-benefits_n_1936919.html